Η πρόκληση μετατροπής και ανάδειξης των υποδομών και εκτάσεων του Αμπελούζου και του Κατσαμπά σε πρότυπο κύτταρο Αγροτικής έρευνας – αγροτικής καινοτομίας- αγροτικής κατάρτισης.
Καθημερινά και σε όλα τα επίπεδα γίνεται εμφανές η βούληση της κυβέρνησης να υιοθετήσει και να εφαρμόσει καινοτόμες προσεγγίσεις, οι οποίες εισάγουν μια νέα αναπτυξιακή δυναμική μέσα από την σύγκλιση της γνώσης, της έρευνας και καινοτομίας σε βασικούς τομείς-πυλώνες, θα έλεγα, της ελληνικής οικονομίας .
Μια προσέγγιση και συνέργεια οι οποίες όχι μόνο κρίνονται απαραίτητες αλλά αποτελούν μονόδρομο και αναγκαία προϋπόθεση για την έξοδο από την κρίση και την ανασυγκρότηση της οικονομίας.
Η κρίση των τελευταίων χρόνων έφερε στην επιφάνεια μεταξύ των άλλων δυσλειτουργιών, την απαξίωση σημαντικών δημόσιων δομών και υποδομών.
Τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Γεωργική Σχολή στον Αμπελούζο, ο Σταθμός Γεωργικής Έρευνας Μεσαράς, οι κτιριακές υποδομές στον Κατσαμπά, τα χιλιάδες στρέμματα, οι θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις και καλλιέργειες που έχουν εγκαταλειφθεί και καταδικαστεί σε αχρηστία.
Η απαξίωση αυτή που ήταν απόρροια μιας παντελούς έλλειψης εθνικής στρατηγικής για τον πρωτογενή τομέα δεν άγγιξε μόνο τις υλικές υποδομές αλλά απλώθηκε πάνω στη αγροτική έρευνα, την εκπαίδευση και κατάρτιση των αγροτών.
Οι συνέπειες για τον πρωτογενή τομέα; Με μια μόνο λέξη Καταστροφικές.
Σήμερα αλλάζουμε σελίδα και η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε για τον Αμπελούζο και τον Κατσαμπά είναι όχι μόνο η επαναχρησιμοποίηση και αποτελεσματική χρήση των κτιριακών υποδομών και εκτάσεων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, άλλα η σύνδεση τους με την γνώση, την έρευνα και την καινοτομία και η μεταφορά των αποτελεσμάτων αυτής της συνεύρεσης στον πρωτογενή τομέα και την τοπική οικονομία.
Η Κρήτη συνέχισε να παράγει ποιοτικά προϊόντα και μέσα στις δύσκολες συνθήκες των τελευταίων χρόνων. Απέδειξε οτι ο πρωτογενής τομέας της είναι ανθεκτικός. Σε αυτό συνέβαλλαν και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του όπως οι πολυποίκιλες κλιματολογικές και περιβαλλοντικές συνθήκες που συμβάλλουν στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων.
Συνέβαλλε επίσης η παγκόσμια αναγνώριση της κρητικής διατροφής, συνέβαλλε η αγάπη που ο κρητικός παραγωγός έχει για την παραγωγή προϊόντων που από αιώνες αποτελούν ένα με τον πολιτισμό μας όπως το ελαιόλαδο και το κρασί.
Σήμερα όμως μπαίνει το ερώτημα, αρκεί αυτή η ανθεκτικότητα για την ανασυγκρότησή του;
Από την άλλη το νησί μας διαθέτει στον τομέα της έρευνας και τεχνολογίας σημαντικότατες υποδομές όπως το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το ΤΕΙ Κρήτης, το ΙΤΕ, το ΜΑΙΧ, ο ΕΛΓΟ Δήμητρα, ΕΛΚΕΘΕ κλπ με σημαντικές πρωτιές και παγκόσμια αναγνώριση για τα επιστημονικά και ερευνητικά τους επιτεύγματα.
Πόσο όμως αυτά τα επιτεύγματα έχουν προσδώσει προστιθέμενη αξία στην παραγωγική διαδικασία και τα παραγόμενα προϊόντα του τόπου μας;
Η απάντηση δεν είναι απλή και ούτε μπορεί μια τέτοια σχέση ανάμεσα στον πρωτογενή τομέα και τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα να επιτευχθεί μονοδιάστατα. Χρειάζεται η εμπλοκή και ενεργή συμμετοχή όλων των πλευρών.
Πρώτα και κύρια των παραγωγών και της επιστημονικής, ερευνητικής κοινότητας καθώς και όλων των εμπλεκομένων φορέων. Χρειάζεται στρατηγική στόχευση και συνέργεια όλων των διαθέσιμων πόρων προς την κατεύθυνση αυτή. Στρατηγική στόχευση έχει τεθεί και από το ΠΑΑ 2014-2020 καθώς και από την Εθνική Στρατηγική Έξυπνης Ειδίκευσης αλλά και την Περιφερειακή Στρατηγική τόσο για τον πρωτογενή τομέα την αγροδιατροφή την διασύνδεση με τον τουρισμό και τον πολιτισμό, το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να διαφωνήσει ως προς τον κοινό στόχο όπως τον έθεσαν τα Υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Παιδείας σε πρόσφατη εκδήλωση: «Αγροτική Παραγωγή με έρευνα – καινοτομία- κατάρτιση». Ούτε ότι η μετατροπή των διαρθρωτικών αδυναμιών του πρωτογενή τομέα της Κρήτης όπως αυτό του μικρού κλήρου και του υψηλού κόστους μεταφοράς (νησιωτικότητα) σε ισχυρά πλεονεκτήματα θα επιτευχθεί και με την ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας με στόχο τη είσοδο σε εξειδικευμένες, υψηλής τιμής, αγορές νωπών και μεταποιημένων γεωργικών προϊόντων και τροφίμων.
Μόνο μέσα από την έρευνα και την καινοτομία τα προϊόντα μας μπορούν να αποκτήσουν προστιθέμενη αξία και να διαφοροποιηθούν με βάση την ποιότητα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.
Και προϊόντα εννοούμαι πιστοποιημένα ονομασίας προέλευσης, γεωγραφικής ένδειξης, βιολογικά, δίκαιου εμπορίου, τοπικής ταυτότητας με αποδεδειγμένη τη θρεπτική τους αξία και συμβολή σε έναν υγιή τρόπο ζωής, καθώς και η σύνδεσή τους με την τοπική ιστορία και τον πολιτισμό.
Προς αυτή την κατεύθυνση η αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού και η ενίσχυση της καινοτόμας επιχειρηματικότητας στον πρωτογενή αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο.
Για την αξιοποίηση και ανάδειξη του Αμπελούζου και του Κατσαμπά τα δύο υπουργεία ανοίγουν το δρόμο της συνέργειας και συνεργασίας. Κάθε αναπτυξιακή προοπτική άλλα και διαθέσιμοι πόροι θα πρέπει να συγκλίνουν. Η προσπάθεια αυτή δεν έχει κανένα περιθώριο να αποτύχει. Ο Αμπελούζος και ο Κατσαμπάς μπορούν και πρέπει να αναδειχθούν σε πρότυπο κύτταρο Αγροτικής έρευνας – αγροτικής καινοτομίας- αγροτικής κατάρτισης.